Renesans w Europie przypadał na XV i XVI wiek, a w rozwoju kompozycji ogrodowych przodowały Włochy, Francja, Anglia i Niemcy. Początkowo w kompozycjach układów wodnych można wyróżnić trzy rozwiązania: baseny, kaskady lub fontanny z przelewającą się wodą. Od 1600 roku w układach wodnych uwidoczniła się preferencja do stosowania wysokiego słupa wody, co wymagało specjalnych urządzeń ciśnieniowych. Z fontann tworzono piramidalne kompozycje, podobne do drzew – „drzewa życia”. W renesansie woda musiała być w nieustannym ruchu. Fontanny miały trzon, na którym zawieszano zbiorniki, przez które przelewała się woda. Fontanny były trzyczęściowe i ewoluowały architektonicznie w kierunku smukłych form,z wysokim trzonem i zdobieniami z rzeźb. Głównym tematem oprawy rzeźbiarskiej wodotrysków był człowiek, motywy antyczne, np. antyczni filozofowie oraz antyczne bóstwa wody, mórz i oceanów – trytony i nimfy. Obecnością fontann podkreślano dekoracyjność i ważność kompozycyjną poszczególnych miejsc w ogrodzie. W XVI wieku pojawiła się moda na sztuki wodne – nieświadome nadepnięcie czy dotknięcie ręką powodowało niespodziewany wytrysk wody, skrapiającej gości. Stosowano również schody wodne – stopnie pozwalające przejść do niższej części ogrodu z wykorzystaniem wody w kamiennej rynnie. Polska sztuka ogrodowa okresu renesansu charakteryzowała się dominującą rolą czynnika użytkowego wody nad formą estetyczną. Charakterystyczną cechą polskich ogrodów był mały udział elementów dekoracyjnych. Sztuka ogrodowa rozwijała się głównie przy klasztorach i zamkach. W Oliwie znajdował się wodotrysk w kształcie drzewa oliwnego wyrzucającego z liści i owoców strumienie wody do marmurowego zbiornika. Badania do przedstawionej pracy wykonano na podstawie kwerendy materiałów archiwalnych, tj. ikonografii i dawnych planów, oraz wizji terenowej wybranych dawnych zespołów architektury rezydencjonalnej.
Pełen tekst dostępny w języku polskim w formacie Adobe Acrobat: https://www.npt.up-poznan.net/pub/art_8_30.pdf
| MLA | Dudkiewicz, Margot. "Układy wodne w założeniach ogrodowych epoki renesansu." Nauka Przyr. Technol. 8.3 (2014): #30. |
| APA | Margot Dudkiewicz (2014). Układy wodne w założeniach ogrodowych epoki renesansu. Nauka Przyr. Technol. 8 (3), #30 |
| ISO 690 | DUDKIEWICZ, Margot. Układy wodne w założeniach ogrodowych epoki renesansu. Nauka Przyr. Technol., 2014, 8.3: #30. |
Margot Dudkiewicz
Katedra Roślin Ozdobnych i Architektury Krajobrazu
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
ul. Głęboka 28
20-612 Lublin
Poland
e-mail: margotdudkiewicz@o2.pl